Αναζητήσεις: Ενημέρωση Πληροφορία Γνώση ~ Searches: Information, Information, Knowledge

Αναζητήσεις: ενημέρωση, πληροφορία, γνώση

Πως ενημερώνεται ο μέσος Έλληνας σήμερα; Μερικές πρώτες σκέψεις.

Ιούνιος 2012

Πάντα με απασχολούσε ο τρόπος με τον οποίο ο κόσμος ενημερωνόταν. Από που, πως και γιατί έχει αυτή την άποψη και θέση για τα πράγματα. Σαφώς κάτι τέτοιο δε μπορεί να βασιστεί στις δικές μου ατεκμηρίωτες κατά βάσει, χωρίς επιστημονικά τεκμήρια, σκόρπιες σκέψεις. Χρειάζεται μεγαλύτερη μελέτη από ομάδα επιστημονική που έχει γνώση της ελληνικής πραγματικότητας, και απαρτίζεται από κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, στατιστικολόγους και ιστορικούς. Εγώ θα προσπαθήσω μια πρόχειρη υποκειμενική θεώρηση να κάνω μέσα από τις δικές μου προσλαμβάνουσες και τα δικά μου προσωπικά κριτήρια και εμπειρία, καθώς και κάποια ελάχιστα στοιχεία που παραθέτω για προβληματισμό.

αρχικά, μέσα από την προσωπική οπτική γωνία

Θα ξεκινήσω λέγοντας πως σταθμός στην ατομική μου κοσμοθεώρηση, ιδεολογική μου επανατοποθέτηση και προσωπικό μου επαναπροσδιορισμό, ήταν η έναρξη συμμετοχής μου με τα κοινά μέσω του ελεύθερου κομματικά ανένταχτου συνδικαλισμού. Αυτό άρχισε ξανά το 2009. Συμμετείχα όμως και στους αγώνες του 2008 με τη ενεργό παρουσία μου σε μια «χούφτα» πορείες ενάντια στη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου μέσα από πανεκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και κινητοποιήσεις, αλλά, πουθενά οργανωμένα. Παλιότερα ως μαθητής και ως σπουδαστής συμμετείχα στις κινητοποιήσεις από το 1987 έως και το 1990. Στα κατοπινά χρόνια το μόνο που θυμάμαι έντονα ως προσωπική συμμετοχή ήταν οι πορείες ειρήνης ενάντια στον πόλεμο του Ιράκ και της Γιουγκοσλαβίας.

Βέβαια αυτό δεν ήρθε τυχαία. Είχα γαλουχηθεί και μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον στο οποίο η συμμετοχή σε μια πορεία μαθητική ή αντιπολεμική ήταν κάτι «επιβεβλημένο» εφόσον ανήκουμε ταξικά στην εργατική τάξη. Για να μη τα πολυλέω και για να αυτόπροσδιοριστώ είχα μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον οικογενειακό και άμεσα συγγενικό το οποίο ήταν φιλικά προσκείμενο (όχι με τη μορφή των κομματικών μελών) στο ΚΚΕ.

Όμως το ανένταχτο κομμάτι μου (επαναστάτησε επιτέλους και) μού έδωσε την ευκαιρία το 2009 να δω με διαφορετικό μάτι τα πολιτικά κόμματα και να αρχίσουν οι ιδεολογικές αναζητήσεις, αφού ως τώρα, έβλεπα τα λάθη που έκανε, και συνεχίζει να κάνει με μεγαλύτερη ένταση και συνέπεια το ΚΚΕ, αλλά εγώ δε μπορούσα να του δώσω πλέον άλλη πίστωση χρόνου. Τις σχολικές χρονιές 2009-2010 και 2010-2011 συμμετείχα στην μεν πρώτη κυρίως για συνδικαλιστικούς λόγους με τους αναπληρωτές της Σιβιτανιδείου αλλά και γενικά στις κινητοποιήσεις της τότε περιόδου, ενώ στη δεύτερη εξ ολοκλήρου σε όλες τις γενικές απεργιακές κινητοποιήσεις που είχε κάνει η ΟΛΜΕ και άλλα εκπαιδευτικά συνδικαλιστικά σωματεία.

Ας ξεκινήσω όμως με το πώς και με τι όπλα καταρρίφθηκαν οι προσωπικές μου αγκυλώσεις και αυταπάτες για να πάω ένα βήμα παρακάτω. Έπρεπε να παλέψω με τρία κατά βάση κοινωνικά κατεστημένα που δε με άφηναν να προχωρήσω: το πρώτο ήταν το κομματικό, το δεύτερο το συνδικαλιστικό - δημοσιοϋπαλληλικό και το τρίτο το επικοινωνιακό κατεστημένο (ηλεκτρονικά και έντυπα ΜΜΕ, βιβλία, κοινωνία: συνδικαλισμός, ελληνικό «καφενείο», κτλ) και πιο συγκεκριμένα ο κόσμος της πληροφόρησης και της ενημέρωσης.

► Το κομματικό κατεστημένο, που για μένα εκφραζόταν μέσω του ΚΚΕ, μού είχε βάλει πολλά ερωτηματικά η δράση του στο κίνημα και κάποιες εσωτερικές φωνές μού φώναζαν ήδη πάρα πολύ έντονα από το Δεκέμβρη τού 2008 αλλά και σαφώς από πιο παλιά. Η ιδεολογική μου ανεξαρτητοποίηση από το συντηρητισμό και την ανεπάρκεια της σημερινής ηγεσίας τού ΚΚΕ με έκανε να μη ξαναψηφίσω -είχα να το κάνω από τότε που διαλύθηκε ο πρώτος Συνασπισμός- ποτέ πια από εκεί και πέρα (αυτό το ιστορικό και μεγαλειώδες κεφάλαιο της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας) το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας που είναι ταυτισμένο με τους ηρωικούς αγώνες και τις τεράστιες θυσίες της βάσης των στελεχών και απλών μελών του, αλλά και στις περισσότερες των περιπτώσεων, το σεχταρισμό, τις αγκυλώσεις, το σταλινισμό, τη περιχαράκωση, τον απομονωτισμό, τη διάσπαση και το συστημικό χαρακτήρα διαχρονικά (από όσο ξέρω και από όσο διαβάζω τα «προβοκατόρικα» εγχειρίδια) των ηγεσιών του.

► Το συνδικαλιστικό - δημοσιοϋπαλληλικό κατεστημένο, μέσω της Σιβιτανιδείου σχολής, που η απαλλαγή μου από αυτή τη δικομματική καφρίλα και σαπίλα μού άνοιξε τα μάτια, τα αυτιά αλλά κυρίως τα φτερά. Η Σιβιτανίδειος ήταν -τουλάχιστον πριν από το 2010- ένα εντελώς απομονωμένο «μαγαζάκι» από οποιονδήποτε άλλο συνδικαλιστικό φορέα αλλά και το κίνημα του στενότερου ή του ευρύτερου δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Κι αυτό διότι είχε μια ιδιότυπη «ασυλία» προς εξαγορά ψήφων βεβαίως βεβαίως…

Η ένταξη μου πάντως σε αυτό το «ανοιχτό εκπαιδευτικό παραθυράκι - μαγαζάκι γωνία», που ήθελε μέσον από αρχιμανδρίτη και βουλευτή και πάνω για να ενταχθείς, δεν προέρχεται από τα κομματικά επιτελεία του παλιού δικομματισμού ή την αρχιεπισκοπή  Αθηνών, αλλά, από τα χαμηλότερα διαπλεκόμενα γρανάζια της ελληνικής ρουσφετολογικής διαπλοκής, που στην συγκεκριμένη περίπτωση ήταν μία εκπαιδευτικός η οποία εργάζεται ως μόνιμη εκεί και ήταν γνωστή ενός πρώην πελάτη μου· και αυτό μόνο -ίσως- για την πρώτη χρονιά. Για τις υπόλοιπες -μάλλον- δε χρειάστηκε τελικά…

Η κατάσταση ήταν τέτοια στη συγκεκριμένη σχολή που δεν ξέρεις αν τελικά αυτός που ήταν να σε βοηθήσει σε βοήθησε τελικά, αφού, η ειδικότητα μου ήταν τέτοια (ΤΕ01) που δεν απαιτούσε τίποτα το… σπουδαίο ως μέσον απλά μόνο για τη σειρά κατάταξης στον εσωτερικό πίνακα κατάταξης της συγκεκριμένης σχολής. Κι αυτό γιατί στην ειδικότητα μου κάναμε τα χαρτιά πάντα τέσσερα άτομα και μας έπαιρναν πάντα όλους, αφού όσα χρόνια ήμουν εγώ εκεί τουλάχιστον τέσσερεις εκπαιδευτικούς της συγκεκριμένης ειδικότητας χρειάζονταν. Όλος τυχαίος εγώ ήμουν σε αυτά τα έξι χρόνια πάντα τέταρτος στη σειρά πρόσληψης…

Το μόνο καλό που «έκανε» -και σημειωτέων ήταν η οικονομική εξαθλίωση του κράτους (μέσω διακοπών των παροχών ασχέτως το πολιτικό κόστος) που το έκανε αυτό και δεν ήταν σαφώς διοικητική επιλογή του υπουργείου- το υπουργείο Παιδείας επί Διαμαντοπούλου είναι που αναγκάστηκε να κλείσει αυτό το «παραθυράκι - μαγαζάκι γωνία». Και το λέω αυτό και ας το πληρώνω «ακριβά» που με παίρνει τα τελευταία δύο χρόνια το υπουργείο ως ΔΕ01 (και μάλιστα από τον πίνακα χωρίς εκπαιδευτική προϋπηρεσία αφού από το καλοκαίρι του 2010 και μετά η Διαμαντοπούλου φρόντισε να διακόψει την ενημέρωση των πινάκων με τις προϋπηρεσίες των μετέπειτα χρόνων) και αυτή τη στιγμή από το Γενάρη (και όχι από το Σεπτέμβρη ή τουλάχιστον τον Οκτώβρη!) βρίσκομαι ως αναπληρωτής από την Αθήνα στην επαρχία με 770€(!) καθαρά μισθό -μείον 220€ το ενοίκιο βεβαίως…

Βέβαια η παραμονή μου στη Σιβιτανίδειο αυτά τα έξι χρόνια μου έδωσαν το προβάδισμα να ανέβω ψηλότερα στους πίνακες αναπληρωτών του Υπουργείου και να περάσω ως ΤΕ01 άλλους συναδέλφους μου με μη αξιοκρατικό (τυπικά τουλάχιστον) τρόπο αφού η πρόσληψη στη σχολή αυτή ήταν εκτός από τον ενιαίο πίνακα διορισμό αναπληρωτών της δευτεροβάθμιας του Υπουργείου. Μη ξεχνάς όμως αγαπητέ αναγνώστη (προσπαθώντας πραγματικά να εξιλεωθώ από τις τύψεις που έχω γι’ αυτό) πως κι εγώ όταν χτύπησα την πόρτα δουλειά ζητούσα και όχι να ανατρέψω ένα διεφθαρμένο σύστημα εκμεταλλευόμενος -κι εγώ βέβαια με τη σειρά μου- την ύπαρξη του και δυστυχώς την διαιώνιση του…

► Και τέλος το επικοινωνιακό κατεστημένο -που είναι και το πλέον σημαντικό για μένα- άρχισε να καταρρέει και να αναδημιουργείται να παίρνει δηλαδή σάρκα και οστά σαν πραγματική «ενημερωτική συγκολιτική ουσία επί της ουσίας» όταν:

α) Σταμάτησα από τις 19 Μάρτη του 2009 να έχω διαδίκτυο στο σπίτι μου και να είμαι κολλημένος με το ίντερνετ (παλιά έμπαινα τουλάχιστο 3 με 5 ώρες καθημερινά και σαφώς δεν ενημερωνόμουνα για τίποτα άλλο εκτός από το λόγο που έμπαινα ως επί το πλείστον)· έμπαινα μια στο τόσο κι αυτό από συγγενικά ή φιλικά σπίτια.

β) Σταμάτησα από τις 18 Γενάρη του 2010 να βλέπω τηλεόραση για ένα χρόνο σχεδόν και πλέον να βλέπω εντελώς περιστασιακά και καθαρά επιλεκτικά.

γ) Άρχισα να παίρνω και να διαβάζω από τις 5 Ιούνη του 2010 όλες σταδιακά τις εφημερίδες της κοινοβουλευτικής και εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς (Αυγή, Δρόμος της Αριστεράς, Εποχή, Εργατική Αλληλεγγύη, Εργατική Πάλη, Λαϊκός Δρόμος, Νέα Ανατολή, Νέα Προοπτική, Πριν, Προλεταριακή Σημαία) , από τον αναρχικό - αντιεξουσιαστικό χώρο (Βαβυλωνία, Διαδρομή Ελευθερίας, Κόντρα, Ροσινάντε) καθώς και “Το Ποντίκι”, τα απεργιακά φύλλα της “Ελευθεροτυπίας (Εργαζόμενοι)”, μερικά φύλλα της ίδιας της “Ελευθεροτυπίας” -και είχα τη τύχη να πέσω πάνω στο Γιώργο Ρούση- και τώρα τελευταία προστέθηκαν και μερικά φύλλα από την εφημερίδα “Το Χωνί”.

[Τη πρώτη εφημερίδα που αγόρασα -έτσι για την ιστορία- ήταν ο «Δρόμος της Αριστεράς» στις 5-6-2010, μετά κάθε Πέμπτη «Tο Ποντίκι», ενώ το «Πριν» στις 1-8-2010 για πρώτη φορά και συνεχίζω ακάθεκτος μέχρι σήμερα αφού αυτή είναι η κύρια πηγή ενημέρωσης μου πλέον. Στα υπ’ όψη ότι δεν ήξερα σχεδόν καμία από τις παραπάνω εφημερίδες (είτε ως αναγνώστης αλλά κυρίως ούτε καν ονομαστικά)· τις ανακάλυψα σιγά-σιγά από τις βουτιές που έκανα στα περίπτερα για να βρω όλες τις αριστερές εφημερίδες και από τη δίψα που είχα για εναλλακτική ενημέρωση και -το σπουδαιότερο- από τη δίψα που είχα προς αναζήτηση νέας πολιτικής στέγης. Πριν από τις 5-6-2010 διάβαζα από εφημερίδες σχεδόν αποκλειστικά μόνο «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη» και αυτόν όχι αναλυτικά, δύο - τρία άρθρα κατά μέσο όρο, που συνήθως έβρισκα στο σπίτι των γονιών μου και που κατά κανόνα δεν τον αγόραζα. Τώρα διαβάζω φανατικά κατά μέσω όρο πάνω από 8 εφημερίδες το μήνα.].

δ) Άρχισα να ακούω ράδιο πάρα πολύ όταν έκοψα την τηλεόραση, ακούγοντας σχεδόν αποκλειστικά το σταθμό “στο κόκκινο” όταν είμαι στην Αθήνα.

και ε) Άρχισα ξανά να διαβάζω βιβλία -μέσω δανειστικής βιβλιοθήκης κυρίως- με την ευκαιρία που μου δόθηκε να πάω στην επαρχία λόγω της εκπαίδευσης ως αναπληρωτής.

Στο χέρι μου είναι να συνεχίσω αυτό που άρχισα διότι η πραγματική Γνώση -και όχι η πληροφορία, η είδηση και απλά η ενημέρωση- ανοίγει τους πνευματικούς ορίζοντες που σε πηγαίνουν σε άλλο χωροχρόνο δίνοντας πραγματικά εφόδια για προσωπική διαύγεια, ολοκλήρωση, χειραφέτηση, αυτοπροσδιορισμό και αυτογνωσία.

σειρά έχει η συλλογική μου εικόνα για την ενημέρωση

Τέλος ο ατομικός αυτοπροσδιορισμός· σειρά έχει ο συλλογικός. Τώρα πίσω στο αρχικό μας ερώτημα: με ποιους τρόπους ενημερώνεται ο Έλληνας σήμερα; Που, πως και γιατί έχει αυτή την άποψη και θέση για τα πράγματα;

        Είναι κοινό μυστικό πλέον πως η τηλεόραση κατά κύριο λόγο στις μεγαλύτερες ηλικίες ενώ το διαδίκτυο κατά κύριο λόγο στις μικρότερες ηλικίες έχουν μονοπωλήσει την ενημέρωση των Ελληνικών μαζών. Οι εφημερίδες έχουν πλέον μεγάλο πρόβλημα -όπως και όλοι οι δημοσιογράφοι με την κρίση σε όποιο μέσο και αν δουλεύουν- με πολλές από αυτές να κλείνουν, οι ραδιοσταθμοί εκτός από κλεισίματα έχουν και τις περικοπές σε ειδησεογραφικά προγράμματα, ενώ το βιβλίο πάντα είχε κρίση στην Ελλάδα και κυρίως βέβαια το βιβλίο της ιστορικής μελέτης και ανάλυσης κάτι παραπάνω από άλλες κατηγορίες όπως είναι το αισθηματικό μυθιστόρημα. 

        Η τηλεόραση υπερκαλύπτεται κυρίως από τα κανάλια εθνικής εμβέλειας και μένει και λίγος χώρος στο τηλεοπτικό σκηνικό για τα κανάλια τοπικής εμβέλειας που ίσως είναι πιο αντικειμενικά. Τα κανάλια της πρώτης κατηγορίας που μας ενδιαφέρουν εκ των πραγμάτων σχεδόν αποκλειστικά (ΕΤ1, ΝΕΤ, ΕΤ3, ΒΟΥΛΗ, ΜΕΓΚΑ, ΑΝΤΕΝΝΑ, ΣΤΑΡ, ΑΛΦΑ, ΣΚΑΪ κατά κύριο λόγο αλλά και τα ΤΗΛΕΑΣΤΥ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 902, ΕΝΝΕΑ, ΚΟΝΤΡΑ), κατά γενική ομολογία αυτών που «βλέπουν» και δεν εθελοτυφλούν, εκτός λίγο από τα κρατικά -αλλά σε αυτές τις εκλογές φάνηκαν καθαρά οι αγκυλώσεις τους και οι αδυναμίες τους με το να εξυπηρετούν το υπάρχον πολιτικό σύστημα της ΕΕ και του €- δεν μπορούν να προσφέρουν αντικειμενική πληροφόρηση: τα κρατικά κανάλια παίρνουν το μέρος σχεδόν ολοκληρωτικά του βασικού κρατικού (κομματικού πολλές φορές) κορμού και του οικονομικού παράγοντα που τον στηρίζει για να τον εκμεταλλεύεται, ενώ τα ιδιωτικά παίρνουν ξεκάθαρα το μέρος αυτού που εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα των ιδιοκτητών τους καναλαρχών, των ιδιοκτητών των διαφημιστικών προϊόντων τους και τέλος των διαπλεκομένων με την ευρεία έννοια οικονομικών και πολιτικών τους αδιαφανών συναλλαγών. Όσο για τα μικρότερα κανάλια εθνικής εμβέλειας τύπου ΕΝΝΕΑ κτλ, πέφτουν κι αυτά στην ίδια λούμπα εκτός των καθαρά κομματικά που είναι το ΤΗΛΕΑΣΤΥ και ο 902.

Ο 902 (τηλεοπτικός και ραδιοφωνικός) δεν θα έπρεπε να είναι σε αυτά τα χάλια: είναι αντικειμενικά σκέτη απογοήτευση. Ενώ θα μπορούσε να διαπνέετε και να εκπέμπει έναν αέρα αλλαγής, αντικειμενικότητας, συντροφικότητας, μαζικής ενωτικής πληροφόρησης, παραμένει εντελώς  περιχαρακωμένος δείχνοντας στην τηλεόραση -αν είναι δυνατόν!- συνεχώς ταινίες και μόνο από τις πρώην χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού».

Η ενημέρωση και η πληροφόρηση σε όλα τα επίπεδα, στο εγχώριο και στο διεθνές κομμάτι της, είναι πλήρως ελεγχόμενη και κατευθυνόμενη. Κατ’ εξαίρεση διεθνείς ειδήσεις -κυρίως από τον 902- αλλά και κάποιες εργατικές διεκδικήσεις και κινητοποιήσεις.

        Το ίδιο συμβαίνει και με τις εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας (πάνω από πενταψήφιο αριθμό πωλήσεων) καθώς και από τους ραδιοσταθμούς που το ενημερωτικό τους κομμάτι και συγκεκριμένα αυτό των αναλύσεων, συνεντεύξεων -στυλ πρωινό μαγκαζίνο, είναι επιεικώς απαράδεκτο. Ιδίως των κρατικών σου έρχεται να σπάσεις το ράδιο με όλα αυτά τα λαμόγια τούς Πασόκους και τους Νεοδημοκράτες που έχουν καταλάβει τους κρατικές ραδιοσυχνότητες και που τους πληρώνουμε εμείς κι από πάνω (κυρίως στη ΝΕΤ). Καμιά αντικειμενική και πολυφωνική ενημέρωση. Αίσχος για τους «δημοσίους λειτουργούς» της ενημέρωσης και της διαφώτισης.

Ο σταθμός “στο κόκκινο” σώζει λίγο την κατάσταση αλλά και αυτός δε μπορεί να ξεφύγει πολύ από τον μονοδιάστατο χαρακτήρα του και τις αγκυλώσεις του.

        Όσο για το διαδίκτυο τα πράγματα είναι χαώδη και είμαι σίγουρος πως η πληθώρα των ενημερωτικών ιστοσελίδων και ιστολογίων μόνο αποπροσανατολιστικά μπορεί να συνδράμει στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, στη διαμόρφωση της απαίδευτης λαϊκής ανθρωπομάζας που χωρίς να «πληρώσει το τίμημα» θέλει αντικειμενική δημοσιογραφία! (Εδώ γελάνε!) Βαρεθήκαμε τα “free press” και το «free bloging».

        Ναι υπάρχουν ιστοσελίδες αντικειμενικής ενημέρωσης στο διαδίκτυο· όπως υπάρχουν όμως και αντικειμενικής δημοσιογραφίας εφημερίδες στο περίπτερο. Και το ερώτημα παραμένει:

Γιατί δεν τις αναζητάμε; Γιατί παραμένουν στα ράφια των περιπτέρων και βαδίζουν το δρόμος της «επιστροφής»; Γιατί ζητάμε μασημένη τροφή; Γιατί βαδίζουμε στα τυφλά… εθελοτυφλώντας;

Άρα ο Έλληνας -αυτή η απαίδευτη λαϊκή ανθρωπομάζα- δεν μπορεί και δεν θέλει να κατανοήσει τη σοβαρότητα που έχει η πηγή της ενημέρωσης του. Όσο πάει και περισσότερο πιστεύω πως οι αιτίες για αυτή την κατάσταση είναι βαθύτερες.

«Δεν μπορεί» γιατί τον μεγαλύτερο ρόλο της ανημποριάς του τον παίζει η έλλειψη ουσιαστικής Παιδείας (όχι η έλλειψη εκπαίδευσης αφού είμαστε οι πλέον α-μόρφωτοι α-παίδευτοι εκπαιδευμένοι Έλληνες στα χρονικά: γεμίσαμε από πτυχία και περγαμηνές…) και κυριότερα η έλλειψη Ιστορικής Μόρφωσης μέσω της ταξικής θέσης (και συνείδησης) και εννοείται από την πλευρά των πολλών (συνήθως χαμένων και όχι νικητών).

«Δεν θέλει» γιατί η ανθρώπινη συμπεριφορά που έχει, έχει μεν να κάνει με τα γονίδια του αλλά εγώ θα εστιάσω στο άμεσο κοινωνικό περιβάλλον που τον έχει κάνει τεμπέλη και λιπόψυχο. Τεμπέλη γιατί είναι ακαλλιέργητος συναισθηματικά σε όλες τις φάσεις της ζωής του, σε όλο το καθημερινό πεδίο του «δούναι και λαβείν». Λιγόψυχο αφού δεν κατανοεί πως σε όλες τις καθημερινές ανθρώπινες συναλλαγές χρειάζεται αδιάκοπος αγώνας, μάχη και κιλά ιδρώτα.

Και στον έρωτα και στη φιλία και στην οικογένεια και στην εργασία και στο πολιτικό πεδίο και στο συνδικαλιστικό και παντού: δε μπορούμε να ψηφίζουμε μια φορά στα τέσσερα χρόνια και να περιμένουμε μέσω της αντιπροσώπευσης (όπως είναι οι πολιτικοί) να μας λύσουν όλα τα προβλήματα χωρίς τη δικιά μας ενεργή συμμετοχή· δε γίνεται να περιμένουμε να μας αγαπούν χωρίς εμείς να μάθουμε πώς να αγαπάμε.

        Η ελληνική άρχουσα τάξη μέσω των κυβερνήσεων και το κράτος διαχρονικά (αλλά και αυτών που τις συνεπικουρούν) μας θέλει σε αυτό το επίπεδο της αμορφωσιάς, του εγωκεντρισμού, της ατομικότητας και του νεοπλουτισμού για να μας ελέγχει καλύτερα. Εν τω μεταξύ κάνει τα αδύνατα δυνατά να εμπλουτίσει και να επιμηκύνει, στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου, τα χειρότερα ένστικτα, ελαττώματα, συναισθήματα και συμπεριφορές των ντόπιων ιθαγενών, εξαφανίζοντας με επαγγελματικό τρόπο κάθε τι ως θετικό που έχουμε ως κοινωνία, ως φυλή, ως λαός, και που σίγουρα το φοβούνται -όπως και για κάθε λαό. Εμείς όμως εξακολουθούμε να πέφτουμε συνεχώς στη παγίδα και με το παραπάνω: βγάζουμε τα μάτια μας μόνοι μας.

πίνακες

δες εδώ à http://seizethesky.blogspot.gr/2012/07/personal-post-election-assessments.html

Θα παραθέσω εντωμεταξύ στοιχεία από την εφημερίδα “το Ποντίκι” από τα φύλλα στις 16-2-2012 και 31-5-2012 πάνω στις εφημερίδες που έχει τις αναλυτικές πωλήσεις τους κατά τις περιόδους που αναγράφονται παρακάτω, πριν και μετά τις εκλογές της 6^ης Μάη 2012.

βλέπε τον πίνακα: ekloges-tv_2012

Επίσης θα αντιπαραθέσω στοιχεία από την εφημερίδα “το Ποντίκι” από το φύλλο στις 14-6-2012 πάνω στην ακροαματικότητα του ραδιόφωνου, πριν και μετά τις εκλογές της 6^ης Μάη 2012.

βλέπε τον πίνακα: ekloges-radio_2012

...απορίας άξιο!

1-          Καλά με 34,9% τη μία φορά και 37,5% τη δεύτερη φορά η «αποχή» δεν βγήκε πρώτο κόμμα; Αυτοί που «απείχαν» και που… μας κυβερνούν βαρέθηκαν να πάνε στην κάλπη, ήταν ετεροδημότες και δεν είχαν λεφτά, ήξεραν όλα τα προγράμματα και των 28 και βάλε κομμάτων και μπερδεύτηκαν πιο να πρωτοδιαλέξουν, απλά απαξίωση και αδιαφορία, τι από όλα τελικά τους έκανε να μη πάνε στην κάλπη;

[Μετά να μη λένε όμως πως με τις εκλογές δεν αλλάζει κάτι… άμα απέχουμε! Στις ΗΠΑ κατέληξε να βγάζει το 20% κυβέρνηση!!!...]

2-          Η ΕΣΠΡΕΣΣΟ είναι εφημερίδα για… ενημέρωση και έχει τόσο υψηλές «αναγνώσεις»!;

[Φοβερό η τέταρτη εφημερίδα σε πωλήσεις! Και μετά αναρωτιόμαστε αν υπάρχει ενημέρωση…]

3-          Θέλει πολύ φαιά ουσία να δαπανήσεις για να καταλάβεις πως μόνο στην πραγματική αντιπολιτευτική εφημερίδα -και στη συγκεκριμένη περίπτωση μόνο στις αριστερές εφημερίδες- θα καταλάβεις τι γίνεται στο πολιτικό παιχνίδι; Εκτός από τις εφημερίδες «Ριζοσπάστη», «Αυγή», «η Εποχή», «Δρόμος της Αριστεράς» και «Πριν» (καθώς και στις υπόλοιπες εφημερίδες της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς) υπάρχει κάποια άλλη εφημερίδα που να είναι αντισυστημική, πραγματικά αντιμνημονιακή (εκτός από «το Ποντίκι»);

[Από εδώ και πέρα βέβαια οι εφημερίδες του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ («Αυγή», «η Εποχή» και «Δρόμος της Αριστεράς») μάλλον θα αλλοιωθούν και δε θα είναι τόσο αντικειμενικές εφόσον διεκδικούν και είναι μια ανάσα από την εξουσία…]

4-          Εκτός από το «Ριζοσπάστη» και το «Πριν» (καθώς και τις υπόλοιπες εφημερίδες της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς) υπάρχει κάποια άλλη εφημερίδα που να είναι αντισυστημική, αντικαπιταλιστική και ενάντια στην Ε.Ε. και στο ευρώ;

[Ψάξε, ψάξε… δε θα τη βρεις…]

5-          Τελικά οι πρώην ΠΑΣΟΚοι που ψήφισαν τον Γιωργάκη στις προηγούμενες εκλογές και που τώρα ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ έγιναν ξαφνικά αριστεροί; Και αυτοί αφού ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ γιατί συνεχίζουν να διαβάζουν «Νέα», «Έθνος» και «Καθημερινή»; Η «Αυγή» δε θα έπρεπε να περάσει τουλάχιστον τον… «Ριζοσπάστη» σε πωλήσεις;

[Τώρα έχει πλάκα γιατί το σύνολο των αναγνωστών του ΣΥΡΙΖΑ πριν τις εκλογές ήταν 9.892 αναγνώστες με 315.665 ψήφους και άρα 3,1% των ψηφοφόρων του διάβαζαν εφημερίδα, ενώ μετά τις εκλογές 14.429 αναγνώστες με 1.061.265 ψήφους μόνο το 1,4% των ψηφοφόρων τού ΣΥΡΙΖΑ διαβάζει μια από τις εφημερίδες του! Φοβερό!

Αυτό ήταν και το βασικό μου ερέθισμα γι’ αυτό το κείμενο: να δω πόσοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ άρχισαν να διαβάζουν τις εφημερίδες του χώρου μετά τις εκλογές· να δω πως ενημερώνεται ο κόσμος· αλλά πλάκα – πλάκα δεν το περίμενα και τόσο απογοητευτικό…]

6-          Τις Κυριακάτικες τις αγοράζουν για να τις διαβάσουν, για να τις ακούσουν ή να τις δουν;

[Εννοείται για αυτό το λόγο που υπονοώ δεν τις έβαλα στον πίνακα… Γιατί οι πωλήσεις τους δεν αντιπροσωπεύουν με τίποτα πιστεύω την ενημέρωση…]

7-          Υπάρχουν άνθρωποι που αγοράζουν ακόμα… «Αυριανή» και «Ελεύθερη Ώρα»;

[Χαράς το κουράγιο τους…]

8-          Η μνημονιακή εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» -που έχει ξεσαλώσει υπέρ του € και της Ε.Ε. είναι δείκτης υγιούς ενημέρωσης με τόση διαφορά από τις άλλες; (Αναρωτιέμαι… τώρα…)

[Δυστυχώς έχει μάθει ο ΠΑΣΟΚος της παλιάς κοπής να την αγοράζει και δεν μπορεί να καταλάβει -επειδή δεν έχει ταξική συνείδηση και ιδεολογική ασπίδα- πως είναι ενάντια στα συμφέροντα του, αφού έτσι κι αλλιώς δεν είχε καταλάβει πως και το ίδιο ΠΑΣΟΚ ήταν -από το 1983 και μετά- και είναι ενάντια στα συμφέροντα του.]

9-          Αν δεν κάνω λάθος ο Real και ο ΣΚΑΪ δεν είναι υπέρ του μνημονίου; Ο πρώτος κεκαλυμμένα και ο δεύτερος ξεκάθαρα;

[Και μετά σου λέει οι… Έλληνες είναι οργισμένοι…]

10-      Ο σταθμός «στο κόκκινο» του ΣΥΡΙΖΑ που είναι; Που εξαφανίστηκε; Μήπως τον είδε κανείς;

[Πως ενημερώνονται αλήθεια αυτοί οι 1.061.265 ψηφοφόροι του; «Αυγή» δεν πολυδιαβάζουν, «στο κόκκινο» δεν πολυακούνε… μη μου πεις πως όλοι έπεσαν στο ίντερνετ και ενημερώνονται από ΣΥΡΙΖΑιίκα μπλογκ γιατί θα τρελαθώ…]

11-      Ο 902 ράδιο και τηλεόραση σε πια θέση βρίσκεται;

[Κρίμα για όλη την προσπάθεια που έχει καταβληθεί και όλες τις προσδοκίες για μια έγκυρη αριστερή εργατική ενημέρωση αφού αυτή ακυρώνεται από τη μοναχική - μονολιθική - διασπαστική πορεία του, πάντα υπέρ του δέοντος στάση της ηγεσίας για τις χώρες του πρώην «Υπαρκτού»… Στο ΚΚΕ χτυπάει κάποιο καμπανάκι για την κρίση; Τα μέλη του καταλαβαίνουν πως βαδίζουν στην πολιτική - κινηματική τους αυτοχειρία; ]

12-      Από ενημέρωση πάντως και το ραδιόφωνο σκίζει! Ο κόσμος δεν ακούει ράδιο για την ενημέρωση του όσο για την ψυχαγωγία του κι αυτό περίπου στα δύο τρίτα της ακροαματικότητας σε ποσοστά!

[Και το μόνο σίγουρο είναι πως το ράδιο σε σύγκριση με την τηλεόραση και το διαδίκτυο είναι το πιο ψύχραιμο και το πιο έγκυρο -όταν οι διαχειριστές των συχνοτήτων εξασκούν το λειτούργημα της δημοσιογραφίας υπέρ των πολλών και όχι προβοκατόρικα υπέρ των λίγων- λόγω του ότι στηρίζεται στον «Λόγο» και μόνο.]

Το ξέρω πως το διαδίκτυο είναι που μέσω του οποίου οι νέοι (κυρίως) ενημερώνονται αλλά σαν το «χαρτί», της εφημερίδας ή του βιβλίου, που το πιάνεις, το διαβάζεις, το ξανακοιτάς όποτε θέλεις,  δε νομίζω ότι η κρύα οθόνη είναι κάτι το ίδιο. Καθώς επίσης και το ραδιόφωνο που στηρίζεται μόνο στο Λόγο όπως γράφω και παραπάνω, απαλλαγμένο από τον πολλές φορές βιασμό της εικόνας. Υπάρχει θα μου πεις θέμα οικονομικό, εντάξει το καταλαβαίνω κι αυτό, αλλά και πάλι τόση απαξίωση στην Ελλάδα για το διάβασμα δεν είναι κάτι στα συν μας. Θα μας γυρίσει σιγά-σιγά μπούμερανγκ αυτό. Οι εφημερίδες, τα περιοδικά και τα βιβλία έχουν πάρει το δρόμο της κατρακύλας. Κάπου να σταματήσουν όμως πριν να είναι αργά: για την ίδια τη γνώση, την ενημέρωση, τη πληροφόρηση, την εργασία· πίσω από το «διάβασμα» κρύβεται κόσμος που δουλεύει και αγωνιά. Στον αντίποδα στο διαδίκτυο κυριαρχεί εργασιακός μεσαίωνας στην Ελλάδα από τη γέννηση του και μη ξεχνάμε πως -αν και αυθαίρετο το ποσοστό αλλά το πιστεύω απόλυτα- πάνω από το 60% η ενημέρωση βασίζεται σε «σκουπίδια», σε άγνωστα ονόματα μέσω μπλογκς, κτλ.

Πιστεύω πως εκτός από τους ανθρώπους που διαβάζουν γενικά, κι αυτή η ενασχόλησή τους κάνει τους κύκλους της, η πλειοψηφία του κόσμου δεν ασχολείται καθόλου με αυτό το «σπορ» και ζει και αναπνέει μόνο για τον μέγα αποχαυνωτή (τηλεόραση), το χαφιεδο - φατσοβιβλίο (φέισμπουκ) και για την ανούσια κλωτσοπατινάδα (ποδόσφαιρο).

σελίδες “κοινωνικής δικτύωσης”

Και ως τέτοιες λέμε τις εξής κυρίως δύο στα ελληνικά δεδομένα: το φέισμπουκ και το τουίτερ.

        Αρχίζοντας το άρθρο του με τίτλο «Ψηφίσαμε Ίντερνετ» ο Χρήστος Ξανθάκης στην “ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - απεργιακή έκδοση των εργαζομένων” [επιτέλους είναι «ζωντανή» ακόμα η εφημερίδα μετά από 6 μήνες απεργία(!) και 10 μήνες απλήρωτοι οι εργαζόμενοι(!)] στο τρίτο απεργιακό φύλλο στις 16-6-2012: «Τα media έπαιξαν το ρόλο τους στις φετινές εκλογές. Όχι όμως αυτά τα media που όλοι περιμέναμε, αλλά τα βλαστάρια, οι νεοσσοί του κλάδου. Κανάλια, ραδιόφωνα, εφημερίδες και περιοδικά πέρασαν σε δεύτερο πλάνο, με τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης να αναδεικνύονται σε πρωταγωνιστές της προεκλογικής περιόδου.» και καταλήγοντας: «Με το ίντερνετ να κυριαρχεί στη ζωή πλείστων όσων πολιτών (και ιδίως των ενεργών και σκεπτόμενων πολιτών), μοιάζει λογικό τα social media να αναλαμβάνουν σιγά σιγά το σκήπτρο του king maker και να βγαίνουν στο προσκήνιο ως ισχυρή δύναμη. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι μετά τις βιαιοπραγίες Κασιδιάρη, στο Facebook και στο Twitter στήθηκε όλος ο καβγάς, πολύ πριν προλάβουν τα «νορμάλ» ΜΜΕ να εκφραστούν.»

Επιβεβαιώνει ο Ξανθάκης το συλλογισμό που λέει πως οι εφημερίδες, τα περιοδικά, το ραδιόφωνο αλλά ακόμα και η τηλεόραση έχουν έρθει σε δεύτερη μοίρα στην ενημέρωση των πολιτών πανελλαδικά. Εγώ διαφωνώ για την τηλεόραση μόνο (δεν αναφέρει επίσημα στατιστικά στοιχεία), κι αυτό ως από ένστικτο αλλά και επειδή είχα μεγάλη ενασχόληση ένα διάστημα με το φέισμπουκ και είδα πως λειτουργούν οι χρήστες εκεί μέσα, που καμία σχέση δεν έχει με ενημέρωση η χρονοτριβή τους στο χαφιεδο-φατσοβιβλίο. Είναι πλέον κοινά παραδεχτό φαντάζομαι πως όσο αυξάνουν οι ηλιακές ομάδες χρονολογικά τόσο απέχουν και από το διαδίκτυο γενικά και το αντίστροφο.

Επίσης η διαπίστωση πως «…το ίντερνετ να κυριαρχεί στη ζωή πλείστων όσων πολιτών...» ελλοχεύει πολλούς και μυριάδες κινδύνους κι αυτό γιατί πιστεύω πως επειδή θέλουμε (και έχουμε) δωρεάν («τζάμπα» εν προκειμένου) ενημέρωση - πληροφόρηση - γνώση(;) αυτόματα γινόμαστε πιο «φτηνοί» και «γρήγοροι» στην ενημέρωση, μας καθιστά πιο ευάλωτους στην υπερπληθώρα αυτής και μας προσανατολίζει πιο εύκολα λόγο αυτής. Και αυτό μιλώντας για την πλειοψηφία των χρηστών πάντα και όχι για «των ενεργών και σκεπτόμενων πολιτών» που διαχωρίζει το άρθρο.

επίλογος 1

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη δύναμη της τηλεόρασης είναι, για όσους ξέρουν, η περίπτωση του Δημήτρη Καζάκη. Αρθρογράφος περί των οικονομικών στην εφημερίδα «το Ποντίκι» (η οποία δεν είναι μία καθόλου άγνωστη εφημερίδα αφού πουλά πάνω από 13.000 φύλλα -κατά μέσω όρο και σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις- την εβδομάδα) και ενεργό μέλος στις κινητοποιήσεις των πλατειών, είχε μια πολύ μεγάλη δυναμική στο διαδίκτυο μέσα από ενημερωτικά και προσωπικά blogs και ιστοσελίδες, αλλά και ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (facebook, κτλ), όπως και βίντεο στο YouTube, κτλ. Επίσης είχε και προσωπική ραδιοφωνική εκπομπή στο «ράδιο εννέα».

Όταν άρχισε τελικά η μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα, αλλά κυρίως η δημιουργία του ΕΠΑΜ, άρχισε και σταδιακά να εξαφανίζεται από την τηλεόραση παρόλο που είχε προσκληθεί σε αρκετές ενημερωτικές και ειδησεογραφικές εκπομπές όλων σχεδόν των καναλιών με εθνική αλλά και περιφερειακή εμβέλεια. Ταυτόχρονα έφτιαξε την εφημερίδα «το Χωνί» και το διαδικτυακό ραδιόφωνο «χωρίς fm».

Η κατάληξη ήταν τελικά, λόγο των εντελώς αντιμνημονιακών του θέσεων που είχε από την αρχή και ως αρθρογράφος ακόμα, να εξαφανιστεί από την τηλεόραση, και μετά από τους λανθασμένους πολιτικούς χειρισμούς (συνεργασία με Καμμένο και Παπαθεμελή και ολομέτωπη -και πολλές φορές χυδαία- επίθεση στην αριστερά) να πάρει το εξωφρενικά χαμηλό ποσοστό του 0,92% ή 58.426 ψήφους στις εκλογές της 6^ης Μάη, παρότι είχε οργώσει όλη την Ελλάδα και παρόλη την ευφράδεια λόγου και τις γνώσεις που έχει.

Τόσο χαμηλό ποσοστό δεν δικαιολογείται από τους λανθασμένους πολιτικούς χειρισμούς που έκανε, πιστεύω, όσο από τον αποκλεισμό που υπέστη από την τηλεόραση και τα άλλα γνωστά ΜΜΕ (εφημερίδες, περιοδικά, ραδιόφωνο). Το ίντερνετ από μόνο του δεν φτάνει για να σε μάθει κάποιος -εφόσον είσαι νέο πρόσωπο στα πράγματα και όχι από γνωστό «τζάκι»- γιατί είναι χαώδες. Ούτε το ράδιο, ούτε η εφημερίδα, ούτε το περιοδικό.

Κάτι παρόμοιο έπαθε η εξωκοινοβουλευτική αριστερά, επίσης πιστεύω και ο Καμμένος και φυσικά ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, αφού ειδικά στον τελευταίο υπήρξε διεθνής παρέμβαση αλλά και διαστρέβλωση των θέσεων του μέσα από τη τηλεόραση.

Πιστεύω πως η δύναμη της τηλεόρασης στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης στην Ελλάδα είναι καταλυτική και επηρεάζει άμεσα τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις.

Αυτό θα γίνεται μέχρι:

- ή να αντικαταστήσει τη τηλεόραση κάτι άλλο και να πάρει τη θέση της (το διαδίκτυο δε μπορεί πιστεύω γιατί δεν ελέγχεται εύκολα· όταν μπορέσει να ελεγχθεί τότε τα ξαναλέμε)

- ή να σπάσουμε μαζικά τις τηλεοράσεις

- ή να θωρακιστούμε “ταξικά” ώστε να μη μας επηρεάζει καμιά ενημέρωση ή πληροφορία έξω από τη θέληση μας.

Άρα επειδή είναι πολύ δύσκολα και τα τρία, κάνε υπομονή σκεπτόμενε πολίτη… θα ξημερώσει κάποτε άσπρη μέρα και για εμάς…

επίλογος 2

Ως κοινωνία βαδίζουμε την κατιούσα και πράγματι δε ξέρω που θα σταματήσουμε.

Το ανησυχητικό φαινόμενο του φασισμού, του ναζισμού, του ρατσισμού, του μηδενισμού, της απροκάλυπτης και ωμής βίας (σε όλα τα επίπεδα: οικονομικής, σεξουαλικής, σωματικής, κτλ) έχει αρχίσει εδώ και τρία χρόνια περίπου να αφήνει ανεξίτηλα σημάδια στην ελληνική κοινωνία και στον κοινωνικό ιστό με σκοπό να τον διαλύσει και να τον τρομοκρατήσει με απώτερο στόχο βέβαια να τον χειραγωγήσει και να τον ελέγχει απόλυτα αυτό το βρωμερό, τρισάθλιο και τερατώδες υπάρχον καπιταλιστικό σύστημα.

Το ανησυχητικό φαινόμενο του να μην θέλει ή να μη μπορεί να κατανοήσει ο πολίτης πως η έγκυρη, ουσιαστική και αντικειμενική ενημέρωση / πληροφόρηση από δημοσιογράφους – ιστορικούς που εξασκούν το επάγγελμα τους ως λειτούργημα είναι μέσα στις υποχρεώσεις που έχει εφόσον ζει και αναπνέει σε κοινωνία που θέλει να λέγεται Κοινωνία Πολιτών (το “π” με κεφαλαίο) κι όχι κοινωνία κάφρων.

Το ανησυχητικό φαινόμενο του να μην καταλαβαίνει και να αδιαφορεί ο πολίτης μέσα από επιπόλαιες ατραπούς στη καθημερινή του πορεία στη ζωή, την αξία και το ρόλο της Γνώσης, της Παιδείας, της Ιστορίας και της Ταξικής Πάλης.

        Ο κόσμος από ότι φαίνεται είναι ανέτοιμος να αντισταθεί και κοιτάζει ζαλισμένος και βολεμένος στην δική του ουτοπική νιρβάνα (να κοιτάξω την πάρτη μου, μην φανώ, μην ξεβολευτώ, μην αναστατωθώ, μην κοπιάσω, να είμαι με τους ισχυρούς -ΕΕ, ΝΑΤΟ, αστικό κοινοβουλευτικό σύστημα- γιατί αυτοί μου εξασφαλίζουν την ασφάλεια μου, να καταναλώνω και να ταξιδεύω όποτε μου δίνεται η ευκαιρία είτε έχω είτε δεν έχω λεφτά -με πιστωτικές κάρτες κτλ-… κτλ, κτλ…) που οι άλλοι οι ισχυροί, οι λίγοι, του έχουν επιβάλει με όλους τους πανίσχυρους μηχανισμούς που έχουν αλλοτριώνοντας τον με την τηλεόραση, την μουσική, τον κινηματογράφο, την διαφήμιση, το εισαγόμενο ή εγχώριο πολιτιστικό σκουπίδι, την εισαγομένη ή εγχώρια «τέχνη» της οκνηρίας και όχι της αμφισβήτησης, της αντίστασης, της σκέψης, της δημιουργίας του νέου πάνω στα συντρίμμια του παλιού.

        Τα πολιτικά κόμματα γενικά (με ελάχιστες εξαιρέσεις και αυτό αποσπασματικά όχι συνολικά) δυστυχώς ενισχύουν την γενική κατρακύλα βγάζοντας τα εμπόδια από το δρόμο ώστε να πηγαίνεις με μεγαλύτερη φόρα στον γκρεμό.

Βαδίζουμε στην καταστροφή μας; Υπάρχει περίπτωση να ανασυγκροτηθούμε και να επανιδρύσουμε ως έθνος την ταυτότητα μας και έναν πολιτισμό αντάξιο των προγόνων μας; Και αν ναι πως; 

        ΝΑΙ στη Συλλογική Δράση και ΟΧΙ στην Ατομική Μοναξιά. ΝΑΙ στην Δημοκρατία και ΟΧΙ στον Φασισμό. ΝΑΙ στην Ταξική Πάλη και ΟΧΙ στην Εθνικιστική Πίστη. ΝΑΙ στον Σοσιαλισμό και ΟΧΙ στη Βαρβαρότητα. ΝΑΙ για τα οφέλη των Πολλών και ΟΧΙ για την απληστία των Λίγων.

Αυτός είναι ένας μπούσουλας, μια πυξίδα για να ξαναξεκινήσουμε. Όλοι έχουμε ευθύνη όσο «μικροί» ή «μεγάλοι» (ηλικιακά και ιεραρχικά) κι αν είμαστε. Το ψάρι όμως θα συνεχίζει να βρωμάει από το κεφάλι και η Γη θα συνεχίζει να γυρνά γύρω από τον εαυτό της. Ο καθένας και η καθεμία ας αναλάβει τις ευθύνες που του/της αναλογούν: ατομικά και συλλογικά.

ΝΑΙ ή ΟΧΙ;

Πρέπει να διαλέξεις με ποια πλευρά είσαι.

Με ποια πλευρά είσαι τελικά;

Δώσε την απάντηση πρώτα στον εαυτό σου.